Lančanice na Limu u borbi sa plutajućim otpadom – za dve godine izvučeno nekoliko desetina hiljada kubika

Velike količine plutajućeg otpada na reci Lim, koje vrlo često završavaju na Potpećkom jezeru, višedecenijski su problem u ovom delu zlatiborskog regiona. Kraj koji je inače poznat po prirodnim lepotama i zdravoj životnoj sredini sve češće se pominje zbog velikog broja divljih deponija i zagađenosti rekа, što je rezultat nesavesnog ponašanja pojedinaca, ali i nepostojanja organizovanijeg sistema upravljanja otpadom.

U pokušaju da se reka Lim sačuva i očisti od plutajućeg otpada Ministarstvo zaštite životne sredine je 2021. godine potpisalo ugovore  sa tri opštine ovog regiona o sufinansiranju projekata zaštite reke Lim, postavljanjem plutajućih brana na kojima će se sakupljati ambalažni i drugi čvrsti otpad.

Dogovoreno je da se na slivu reke Lim, a na teritoriji opština Prijepolje, Priboj i Nova Varoš, postave lančanice na tri lokacije.

Dok su lančanice opština Priboj i Nova Varoš postavljene na Potpećkom jezeru i vrlo brzo dale pozitivne rezultate na mirnoj vodi, plutajuća brana na teritoriji prijepoljske opštine je izmeštena, na zahtev meštana, koji je nisu želeli u blizini svojih kuća i imanja.

Kako je reka Lim veoma brza u neposrednoj blizini plaže Petrovac, gde je drugi put lančanica montirana, na njoj se nije zaustavio ni gram plutajućeg otpada. Prilikom rasta vodostaja reke i velike brzine, došlo je do oštećenja lančanice, vredne 19 miliona dinara, koja je na kraju skinuta i smeštena u magacin, da čeka svoju dalju sudbinu.

Foto: Siniša Laković, UG “Jastreb” Priboj

Siniša Laković iz udruženja građana “Jastreb” iz Priboja, koji je zadužen za sakupljanje otpada sa dve lančanice na Potpećkom jezeru, dobio je zaduženje i da razmontira prijepoljsku lančanicu koja nije izdržala vodenu snagu Lima.

– Poplavni talas i najveći vodostaj od 1979. godine znatno su oštetili lančanicu na teritoriji opštine Prijepolje tokom 2023. godine, kada je reka nosila ogromnu količinu materijala, pre svega drvne mase. Mi smo u tom čišćenju izvadili 20 velikih kamiona balvana pa možete misliti kada to naiđe na lančanicu… Prosto, nije mogla da izdrži. Protiv prirode se ne može – rekao je za Srda portal Laković.

Pre samo dva meseca, krajem novembra 2023. godine, slike sa Potpećkog jezera su ponovo bile zabrinjavajuće. Vodostaj Lima je opet bio u porastu i doneo je velike količine otpada. Ipak, Laković ističe da “nije bilo strašno, kako zna”.

– Najgore je bilo krajem 2022. i početkom 2023. godine kada smo iz jezera izvukli oko 20.000 kubika otpada. Bilo je tu plastike, životinjskog i drvnog otpada, ma i ljudskog otpada. Nakon toga smo redovno održavali lančanice, a imali smo i nekoliko organizovanih akcija, uz pomoć sponzora – navodi naš sagovornik.

Ukupna vrednost postavljanja zaustavnih brana za otpad u tri opštine je oko 70 miliona dinara, što su najvećim delom sredstva koja je obezbedilo Ministarstvo zaštite životne sredine, dok su tri opštine imale manji deo učešća.

Procene stručnjaka pre postavljanja lančanica su bile da oko 40.000 kubnih metara smeća godišnje pluta Limom, od čega oko 40% otpada potone u korito reke, 20% se zadrži na obalama Lima, a ostalih 40% se ulije u druge rečne tokove.