Četiri opštine Zlatiborskog okruga još čekaju regionalni centar za upravljanje otpadom

Opštine Prijepolje, Nova Varoš, Priboj i Sjenica su pre 18 godina potpisale Sporazum o zajedničkom upravljanju otpadom. Tri Skupštine opština, osim Sjenice, donele su odluku o gradnji zajedničke regionalne deponije na lokaciji Banjica, na teritoriji Nove Varoši. Pre deset godina je osnovano i zajedničko preduzeće Regionalna deponija Banjica, koje i dan danas ima samo jednog zaposlenog – direktora.

Iako je zajednički rad na projektu Regionalne deponije Banjica počeo davne 2003. godine, kroz pripremu studije vrednovanja i izbora lokacije, konkretnih rezultata još nema. Građevinski radovi na izgradnji tela deponije počeli su 2007. godine, ali su već 2009. prekinuti zbog promene zakonske regulative. U deponiju su ulagali Fond za zaštitu životne sredine i NIP, same opštine, kao i Evropska unija i Vlada Švajcarske koje su obezbedile sredstva za preprojektovanje glavnog projekta, 2013. godine. Ubrzo zatim usledilo je jedno od prvih neispunjenih obećanja – da će Regionalna deponija Banjica već 2015. godine biti u funkciji skladištenja i separacije smeća. To se nije dogodilo, a 2018. godine promenjena je namena ove lokacije. Umesto izgradnje regionalne deponije odlučeno je da se, zbog neophodnosti što bržeg rešavanja problema odlaganja otpada, usredsredi na prelazno rešenje – izgradnju transfer stanice.

Na lokaciji na kojoj je uloženo više od milion evra, u junu 2021. godine počela je izgradnja transfer stanice, sa idejom da se odatle otpad prevozi na sanitarnu deponiju Duboko, u Užicu. Dve faze radova do sada su koštale oko 340 miliona dinara, a sredstva su obezbedili Ministarstvo zaštite životne sredine, Evropska banka za obnovu i razvoj i Francuska agencija za razvoj. Druga faza radova je prekinuta zbog nepredviđenih problema.

– Radovi na transfer stanici su završeni, ali ona ne može da bude u funkciji zbog nedostatka električne energije. Urađeno je oko 70 procenata elektrovoda, rešili smo pitanje izgradnje vodovoda za transfer stanicu i buduću deponiju, ali je problem izgradnja pristupne saobraćajnice zbog koje su radovi u drugoj fazi i stopirani – kaže za portal SRDA vršilac dužnosti direktora Regionalne deponije Banjica Ljubinko Vasiljević.

Problemi prilikom izgradnje transfer stanice nisu zaustavili rad na dokumentaciji za izgradnju Regionalnog centra za upravljanje otpadom za ovaj deo Zlatiborskog okruga.

– Ministarstvo zaštite životne sredine je radilo na uspostavljanju Regionalnog centra za upravljanje otpadom i dosta je aktivnosti sprovelo. Možda će se to poklopiti sa izgradnjom transfer stanice jer su neke aktivnosti usko povezane. Regionalni centar će obuhvatiti sanitarnu deponiju, liniju za sekundarnu selekciju i kompostanu, uz transfer stanicu u opštini Sjenica – objašnjava Vasiljević.

Trenutno sve četiri opštine otpad odlažu na nesanitarne deponije. Nakon zatvaranja nesanitarne deponije Stanjevine 2020. godine, koja je u regionu i šire bila poznata kao ekološka bomba, komunalni, ali i sve druge vrste otpada sa teritorije opštine Prijepolje, odlažu se na deponiju u mestu Druglići, koju godinama koriste i opštine Priboj i Nova Varoš. Dok čeka da se uspostavi sistem regionalnog upravljanja otpadom, Sjenica svoj otpad vozi na nesanitarnu deponiju Goveđak.

U zavisnosti od perioda godine, Prijepolje mesečno na deponiju odloži od 600 do 800 tona otpada, koliko i opštine Priboj i Nova Varoš zajedno. Iz opštine Sjenica na Goveđaku mesečno završi oko 400 tona otpada.

Uspostavljanje Regionalnog centra za upravljanje otpadom doneće velike izazove komunalnim preduzećima iz sve četiri opštine. Kako bi odgovorili na sve zahteve moraće da obezbede dodatnu mehanizaciju, više radnika kao i nov način organizacije posla. U JKP “Lim” u Prijepolju već razmišljaju o reorganizaciji procesa prikupljanja otpada.

– U razgovorima sa ljudima iz Ministarstva zaštite životne sredine koje smo imali nedavno, izrazili smo želju tj. potrebu da nabavimo 15.000 kanti kako bismo izbacili kontejnere sa teritorije naše opštine i kako bismo smanjili količine otpada. To bi bile kante za suvi i mokri otpad i to bi bila neka prva faza selekcije otpada. Tražili smo i dodatna vozila, koja su nam za to neophodna, a mi bismo našli način da obezbedimo više radnika. Sa tim drugačijim pristupom prikupljanja otpada imali bismo jednu vrstu primarne selekcije gde bismo imali manje količine koje bi se vozile na Banjicu, bila ona pretovarno mesto ili deponija – kaže za portal SRDA tehnički direktor JKP “Lim” Enis Memišahović.

Lokalni akcioni plan za upravljanje otpadom Opštine Prijepolje je istekao, kao i Regionalni plan upravljanja otpadom tako da je trenutno jedini važeći dokument kojim se vode u prijepoljskom komunalnom preduzeću Strategija razvoja opštine Prijepolje od 2023. do 2029. godine.

– Neophodne su promene u radu JKP “Lim”. Lokalna samouprava mora odrediti lokacije gde će se deponovati građevinski, kabasti otpad koji ne može biti slat na Banjicu. Prema nekim analizama u našim kamionima završava i veliki broj zelenog otpada, što isto ne bi smelo. Mi sad uklanjamo sve vrste otpada, iako to ne bi trebalo. Sa početkom rada Banjice mi moramo promeniti i sistem i količine otpada – ističe Memišahović i napominje da će se sa početkom rada Banjice povećati troškovi komunalnih preduzeća jer će se odlaganje naplaćivati po kilogramu tj. toni otpada.

Direktor Regionalne deponije “Banjica” ne sumnja da će Regionalni centar biti izgrađen, ali napominje da će od brzine dobijanja neophodnih planskih dokumenata zavisiti kojom će se brzinom dalje graditi nedostajući objekti. Razmišlja se i o proširenju kapaciteta deponije jer su analize pokazale da planiranih 300.000 tona možda neće biti dovoljno. Za sada nije izvesno da li će transfer stanica biti stavljena u funkciju pre toga, kao ni da li će nesanitarna deponija u Druglićima “izdržati” količine otpada koje na nju odlažu opštine Prijepolje, Priboj i Nova Varoš.