Lokacije za reciklažu građevinskog otpada u Rakovici i sa NBG strane – Akcioni plan za Beograd

Bara Reva je bila samo jedna lokacija u Beogradu na kojoj je građevinski otpad završavao. Ovu vrstu otpada baca gde ko stigne, pa je tako šut sastojak skoro svih divljih deponija na teritoriji glavnog grada, a i širom zemlje.

U Akcionom planu upravljanja otpadom od građenja i rušenja u gradu Beogradu za period 2022-2030, koji je donet na sednici Skupštine grada 31. januara, određene su lokacije za zbrinjavanje građevinskog otpada, ciljevi za reciklažu, predlozi rešenja ovog problema

– U Srbiji nije uređeno upravljanje građevinskim otpadom. Nove izmene i dopune Zakona o upravljanju otpadom još nisu donete, tako da je još na snazi stara regulativa, koja dozvoljava da se ovom vrstom materijala prekriva komunalni otpad. U očekivanju nove legislative, veliki iskorak je napravio grad Beograd, usvajajući Akcioni plan za upravljanje otpadom od rušenja i građenja – rekao je za portal SRDA.rs Dejan Bojović, generalni sekretar Srpske asocijacije za rušenje, dekontaminaciju i reciklažu.

Kako kaže naš sagovornik, građevinski otpad završava u mnogim delovima Beograda, pa ga ima i na Adi Huji i na Makiškom polju.

Kakva je situacija sada u Beogradu?

– Sada ne postoji praksa odvojenog sakupljanja otpada od građenja i rušenja, i ne postoji reciklaža ove vrste otpada – potvrdio je Bojović.

Iako je investitor odnosno izvođač radova dužan da na gradilištu opasan otpad od građenja i rušenja odvaja od neopasnog otpada,to se ne primenjuje. Uglavnom se reciklira otpad visoke ekonomske vrednosti, kao što je metal, dok se drugi potencijalni reciklabilni materijali odlažu na deponije, ili još češće na neobezbeđena lokalna smetlišta, konstatovano je i u Akcionom planu.

Ponovna upotreba otpadnog materijala i reciklaža građevinskog otpada ima ogroman potencijal jer osim toga što štedi resurse i sirovine, omogućava i dodatne uštede na polju ekonomije, u smislu cene materijala, transporta i mehanizacije.

U Akcionom planu se procenjuje da će u narednom periodu u Beogradu nastajati oko 1,4 miliona tona godišnje građevinskog otpada uključujući i zemlju od iskopa. Ako zemlja iz iskopa čini oko 75% ovog otpada, odnosno oko 1 milion tona, onda se procenjuje da su ukupne količine za reciklažu oko 400.000 tona.

Ciljevi

Plan je da se 2029. godine reciklira 40% ovog otpada, odnosno da se proizvede 112.000 tona recikliranog agregata – 70% građevinskog otpada se reciklira, dok se preostalih 30% odlaže na deponiju.

Konačni cilj je reciklaža 70% otpada od građenja i rušenja do 2034. godine. Zemlja od iskopa će se koristiti za nasipanje i nivelaciju terena i zatrpavanje devastiranih lokacija.

Da bi se ovo ostvarilo predviđene su sledeće mere:

• Analiza podataka o količinama otpada od građenja i rušenja na teritoriji grada Beograda
• Uspostavljanje sistema odvajanja otpada od građenja i rušenja na mestu nastanka
• Izgradnja potrebne infrastrukture za upravljanje otpadom od građenja i rušenja
• Iskorišćenje otpada od građenja i rušenja.

Drugi cilj je da bude stvoreno okruženje za povećanje reciklaže otpada od građenja i rušenja, osiguranje kvaliteta i ponovno iskorišćenje materijala, a predviđene mere su:

• Inicijativa za pripremu propisa o otpadu od građenja i rušenja koji uređuje reciklažu i ponovno iskorišćenje materijala
• Inicijativa prema nacionalnim institucijama u pripremi standarda radi osiguranja kvaliteta recikliranih materijala
• Stvaranje preduslova za obuke zaposlenih u građevinskom sektoru za upravljanje otpadom od građenja i rušenja.

Lokacije za građevinski otpad

Akcionim planom je predviđeno nekoliko različitih vrsta lokacija za “prihvat građevinskog otpada i zemlje iz iskopa”.

1)  Reciklažna dvorišta/transfer stanice sa mobilnim postrojenjem za reciklažu građevinskog otpada

Osim lokacije u Vinči, gde je izgrađeno reciklažno dvorište sa postrojenjem za reciklažu otpada od građenja i rušenja, kapaciteta 200.000 t/god, čiji je probni rad u toku, potrebno je odrediti još jednu lokaciju za otpad od građenja i rušenja na teritoriji gradskih opština Novi Beograd, Zemun ili Surčin.

2)  Privremena reciklažna dvorišta sa mobilnim postrojenjem za reciklažu građevinskog otpada i korišćenjem recikliranog agregata za nasipanje i nivelisanje lokacije na osnovu urbanističkih dokumenata

Predviđene su lokacije u Ostružnici, na području K.O. Umka i Straževici, na području opštine Rakovica, do završetka nasipanja terena, i dr.

3)  Lokacije za privremeno odlaganje zemlje iz iskopa koja će se koristiti za nasipanje i nivelisanje terena i dr.

Za ovu svrhu potrebno je odrediti 6 lokacija na teritoriji 17 opština grada Beograda.

4)  Korišćenje recikliranog agregata i zemlje iz iskopa na devastiranim lokacijama koje su korišćene kao pozajmišta (iskopi peska i šljunka, pozajmišta zemlje, gline i dr), ili su devastirane na drugi način (rudarski kopovi i sl.), radi rekultivacije prostora i vraćanja u pređašnje stanje.

Predviđene su lokacije u Straževici i Jakovu, do završetka nasipanja terena, kao i druge lokacije, prema potrebi.

Cirkularna ekonomija

Građevinska industrija kao jedna od najvećih potrošača sirovina, vremenom je postala i sve veći izvor zagađenja.

Cilj je da se građevinski otpad zadrži izvan deponija, a istovremeno da se smanje troškovi izgradnje. I ovaj tok otpada može da se ponovo upotrebi i da na taj način učetvuje u cirkularnoj ekonomiji.

Materijali koji mogu da se izvuku iz dekonstruisane zgrade su vrata, prozori i drvo. Kada ponovna upotreba nije moguća, možda će biti moguća reciklaža u celini ili delimično.

Na primer, dotrajala drvena građa je pogodna za ogrev ili ivericu, usitnjen beton se može iskoristiti kao osnovni sloj za izgradnju prelaza i pešačkih staza, drobljeni asfalt se može pomešati sa novim i ponovo korisitit za asfaltiranje, čelik, aluminijum i bakar se mogu topiti i ponovo preraditi za nove proizvode od metala. Samo deo, koji se ne može reciklirati, trajno se zbrinjava na po okolinu neškodljiv način,

Finansije

Investicije u aktivnosti i osnovna sredstva za dostizanje ciljeva plana su 2.307.169 EUR.

Finansijski prihodi su predviđeni prihodima od reciklaže drveta, plastike, metala, prihodima od porodaje prerađenih agregata, prihodi od naknada za primljeni građevinski otpad, prihodi od naknada za sakupljenu zemlju.