Industrijski otpad pretvara se u stenu tokom perioda koji se meri decenijama, mnogo brže od miliona godina koliko se smatralo da je potrebno za prirodno formiranje stena, pokazalo je istraživanje, prenosi Hina.
Aluminijumska limenka za piće proizvedena posle 1989. godine i novčić iz 1934. godine, pronađeni ugrađeni u stenu na obali Kambrije, među predmetima su koji su pomogli naučnicima da shvate koliko brzo taj proces može da se odvija.
Istraživači su dokumentovali novi “brzi antropoklastični ciklus stena”, koji imitira prirodne cikluse stena, ali uključuje ljudski materijal kroz ubrzane vremenske skale.
Upozoravaju da bi brz i neplaniran razvoj stena oko deponija industrijskog otpada mogao imati negativan uticaj na biodiverzitet i ekosisteme, kao i na planiranje zemljišta i upravljanje obalom.
Njihovi nalazi potiču iz analize dvokilometarskog pojasa deponije otpadnog materijala u Dervent Houu u Zapadnoj Kambriji, gde su tokom 19. i 20. veka radile livnice gvožđa i čelika.
Naslage otpadnog materijala formirale su litice koje erodiraju talasi i plime, a tim je sproveo detaljnu analizu nakon što je primetio intrigantne nepravilne formacije u liticama.
– Nekoliko stotina godina posmatramo ciklus stena kao prirodni proces koji traje hiljadama do miliona godina – rekla je Amanda Oven sa Škole geografskih nauka Univerziteta u Glazgovu i jedna od autorki studije
– Ovde smo otkrili da se materijali koje je stvorio čovek uključuju u prirodne sisteme i postaju litifikovani, pretvaraju se u stenu, tokom perioda koji se meri decenijama – dodala je.
Laboratorijska ispitivanja pomogla su istraživačima da utvrde da materijali od troske u Dervent Houu sadrže naslage kalcijuma, gvožđa, magnezijuma i mangana.
Ti elementi su hemijski veoma reaktivni, što je ključno za ubrzani proces stvaranja stena.
Kada more erodira trosku, materijal se izlaže morskoj vodi i vazduhu, koji stupaju u interakciju sa reaktivnim elementima troske, stvarajući prirodne cemente, uključujući kalcit, goetit i brucit.
Ovi cementi su isti materijali koji povezuju prirodne sedimentne stene, ali hemijske reakcije izazivaju da se proces odvija mnogo brže nego što se prethodno mislilo da se dešava u prirodnom ciklusu stena.
Naučnici su pronašli moderne materijale zarobljene u nekim uzorcima, što im je pomoglo da utvrde brzinu odvijanja procesa.
– Pronašli smo novčić kralja Džordža V iz 1934. godine i aluminijumsku limenku sa dizajnom za koji smo shvatili da nije mogao biti proizveden pre 1989. godine, ugrađene u materijal – rekao je Džon Makdonald, koautor studije.
– To nam daje maksimalni vremenski okvir od 35 godina za ovu formaciju stene, što je u okviru jednog ljudskog života – dodao je.
Naučnici su upozorili da bi proces mogao imati uticaj na ekosisteme i istakli da su potrebna dodatna istraživanja.
Studija je objavljena u časopisu Geology.
