Sve bliže raspisivanju prvih aukcija za dodeljivanje tržišnih premija za OIE u Srbiji

Investitori u obnovljive izvore energije u Srbiji su sve bliže prvoj aukciji za dodeljivanje tržišnih premija. Vlada Srbije usvojila je 25. novembra Uredbu o tržišnoj premiji i fid-in tarifi i Uredbu o modelu ugovora o tržišnoj premiji, a Agencija za energetiku je usvojila maksimalnu otkupnu cenu za električnu energiju proizvedenu u vetroelektranama. Prethodno je Vlada odredila kvotu za podsticaje za vetroelektrane.

Aukcija je novina propisana Zakonom o korišćenju obnovljivih izvora energije i reč je o postupku u kome se učesnici nadmeću ponudama najniže tržišne premije odnosno fid in tarife.

Stupanjem na snagu Uredbe o tržišnoj premiji i fid in tarifi, 4. decembra prestaje da važi Uredba o uslovima i postupku sticanja statusa povlašćenog proizvođača električne energije, privremenog povlašćenog proizvođača i proizvođača električne energije iz OIE,  osim u delu koji se odnosi na proizvođače energije iz obnovljivih izvora energije

Predstavljamo detalje Uredbe o tržišnoj premiji i fid-in tarifi.

Pravo na tržišnu premiju

Pravo na tržišnu premiju stiče se na dan konačnosti rešenja o dodeljivanju tržišne premije donetog nakon sprovedenog postupka aukcije, a pravo na isplatu tržišne premije, ostvaruje se nakon sticanja statusa povlašćenog proizvođača, u skladu sa ugovorom o tržišnoj premiji.

Tržišna premija isplaćuje se u visini razlike između ostvarene cene i referentne tržišne cene za isporučenu električnu energiju u elektroenergetski sistem.

Proizvođaču se tržišna premija isplaćuje samo u slučajevima kada je za isporučenu električnu energiju ostvarena cena veća od referentne tržišne cene primenjive u odgovarajućem obračunskom intervalu u okviru obračunskog perioda.

U slučaju da je referentna tržišna cena veća od ostvarene cene, povlašćeni proizvođači dužni su da ovlašćenoj ugovornoj strani tj. državi isplate takvu razliku na način predviđen propisom kojim se uređuje model ugovora o tržišnoj premiji, odnosno propisom kojim se uređuje model ugovora o fid-in tarifi.

Na ovaj način bi trebalo da se stvori fer situacija na tržištu, odnosno da investitor ne bude oštećen a ni da država ne da visoke subencije.

Pravo na tržišnu premiju prestaje u slučaju ukidanja ili prestanka statusa privremenog povlašćenog proizvođača, odnosno statusa povlašćenog proizvođača.

Pravo na fid-in tarifu

Pravo na fid-in tarifu stiče se na dan konačnosti rešenja o dodeljivanju fid-in tarife donetog nakon sprovedenog postupka aukcije, a pravo na isplatu fid-in tarife ostvaruje se  nakon  sticanja  statusa  povlašćenog  proizvođača, u skladu sa ugovorom o fid-in tarifi.

Pravo na fid-in tarifu prestaje u slučaju ukidanja ili prestanka statusa privremenog povlašćenog proizvođača, odnosno statusa povlašćenog proizvođača.

Pokretanje postupka aukcije

Ministarstvo energetike objavljuje na svojoj internet stranici, početak planirane aukcije najmanje 45 dana, a najviše 90 dana unapred, na osnovu kvote koja je propisana u skladu sa Zakonom.

Izuzetno od ovog roka za prvu aukciju, Ministarstvo može da objavi javni poziv nakon 30 dana od objavljivanja maksimalne visine tržišne premije, odnosno maksimalne otkupne cene i maksimalne fid-in tarife od strane Agencije za energetiku Republike Srbije.

U skladu sa ovim stavom, a s obzirom na to da je Agencija donela odluku za struju iz vetroelektrana, može da se objavi poziv za aukciju od 25. decembra.

Rok i način prijavljivanja na aukciju

Prijavljivanje na aukciju se vrši podnošenjem popunjene prijave za učestvovanje na aukciji koja je dostupna na Portalu OIE, odnosno na internet stranici Ministarstva, dokaza o ispunjenosti kvalifikacionih uslova i drugih potrebnih dokumenata u skladu sa ovom uredbom i javnim pozivom i podnošenjem finansijske ponude, u roku koji je određen javnim pozivom.

Otvaranje prijava za učestvovanje na aukciji Komisija zakazuje i sprovodi najkasnije u roku od pet radnih dana nakon isteka roka za podnošenje prijava.

Finansijske ponude se ne otvaraju pre završetka faze kvalifikacije. U slučaju sprovođenja aukcije preko Portala OIE – aukcije, iznos ponuđene cene iz finansijske ponude učesnika na aukciji biće kripto-zaštićeni podatak od strane informacionog sistema u okviru kog je uspostavljen Portal OIE – aukcije. Do završetka faze kvalifikacije takav iznos ponuđene cene biće vidljiv isključivo učesniku aukcije koji je podneo finansijsku ponudu.

Komisija otvara dostavljene finansijske ponude, odnosno iznos ponuđene cene iz finansijske ponude dekriptuje se i dostupan je Komisiji samo za one prijave koje su prošle u fazu kvalifikacije u skladu sa ovom uredbom.

Sticanje i trajanje statusa privremenog povlašćenog proizvođača

Status privremenog povlašćenog proizvođača stiče učesnik na aukciji kome je dodeljeno pravo na tržišnu premiju, odnosno fid-in tarifu na dan konačnosti rešenja o dodeljivanju prava na tržišnu premiju, odnosno fid-in tarifu i traje u rokovima utvrđenim Zakonom.

Šta je tržišna premija

Tržišna premija predstavlja novi vid podsticaja za proizvođače iz OIE, imajući u vidu da je do sada  postojao samo sistem fid-in tarifa. Podsticaj u vidu tržišne premije se ogleda u tome da će garantovani  snabdevač plaćati tržišnu premiju (određenu u evrocentima po kWh) korisniku tržišne premije za  svaki prodati kWh, kao dodatak pored cene na prodatu električnu energiju. Iznos same tržišne premije  nije unapred određen već se određuje na aukcijama.

Razlika u odnosu na fid-in tarife

Prema Zakonu o korišćenju OIE lice koje ima pravo na fid-in tarifu zapravo ima zagarantovani otkup električne  energije koju je proizveo iz OIE po unapred utvrđenoj ceni. Velika razlika u odnosu na tržišnu premiju,  osim što je fid-in tarifa zapravo otkupna cena električne energije dok je tržišna premija samo dodatak  na cenu koja se ostvari na tržištu, jeste što se fid-in tarife mogu dobiti samo za demonstracione  projekte (projekat koji koristi inovativnu tehnologiju) i mala postrojenja (elektrana odobrene snage  manje od 500 kW, odnosno elektrana na vetar odobrene snage manje od 3 MW), dok se tržišna premija  može dobiti za sve ostale elektrane bez obzira na odobrenu snagu (osim za hidroelektranu čija snaga ne  sme da prelazi 30 MW).